Кацярына ВАДАНОСАВА доўгі час была лідаркай гурта Kaciaryna Vadanosava & Fantasy Orchestra, паралельна пісала вершы, займалася рэканструкцыяй беларускіх строяў, пераплётам кніг па старажытнай тэхналогіі, вырабам упрыгожанняў з эпаксіднай смалы, а яшчэ вяла перадачу пра народную культуру на тэлебачанні і выкладала гісторыю ў школе. Але ўлетку ёй давялося пачаць жыццё з нуля ў новай краіне. Пагутарылі з Кацярынай пра колішнія захапленні і тыя творчыя заняткі, якімі яна працягвае займацца па-за межамі Беларусі.
Тэкст: Паліна Маслянкова
Фота: з архіву Кацярыны Ваданосавай
Загалоўнае фота: Андрэй Бекетаў
– Каць, ты ў нас і швец, і жнец і на дудзе ігрэц. І кашулі вышываеш, і рукатворныя нататнікі вырабляеш, і буквіцай лісты пішаш, і мэблю рэстаўруеш, і вершы складаеш, і на сцэне спяваеш… Я ўжо не кажу пра твае навыкі пазіравання і музіцыравання. Табе не падаецца, што гэта ўсё патыхае не больш не менш як шляхецтвам? Мо ты князёўна з роду Ваданосавых?
Насамрэч, калі мы ўжо закранулі генеалогію, у мяне была бабулька, шляхетная цётачка, Марыя Таісія Адамаўна Чакатоўская. У яе былі даволі заможныя бацькі, ім належыў фальварак у Трасцянцы. Так што яно жыве і перадаецца!
А калі сур’ёзна, я ніколі не хацела займацца цэлай процьмай справаў. Так проста склалася жыццё.
Часта кажуць, што мульціінструменталіст – гэта чалавек, які не ўмее граць ні на адным інструменце. У мяне прыкладна такая ж самая сітуацыя, па вялікім рахунку.
Вельмі хочацца зрабіць тое, тое, тое, а трэба было б спыніцца на нечым адным, – і думаеш, што вось тады б я ўжо ў гэтай справе была ого-го! Але не атрымліваецца. Перыядычна я спрабую правесці рэвізію сваіх заняткаў, павыкідаць непатрэбнае, але ўсё ніяк.
“Часта кажуць, што мульціінструменталіст – гэта чалавек, які не ўмее граць ні на адным інструменце. У мяне прыкладна такая ж самая сітуацыя, па вялікім рахунку”.
Прачнулася прага да гісторыі
– Раскажы, які з тваіх талентаў у табе раскрыўся найперш? Як гэта адбылося?
Самыя раннія ўспаміны, гадоў з трох… Гэта я ў футры, спаднічцы са стужачак, у пластыкавым какошніку гуляюся ў нейкіх князёўнаў. Першая прага, якая ўва мне прачнулася, гэта прага да гісторыі. Я вельмі яе люблю не столькі як навуку пра падзеі і даты, колькі як свет, адрозны ад цяперашняга, але адначасова вельмі моцна з ім знітаваны. Мне падабаецца гістарычная эстэтыка, гісторыя мастацтва. Гэта тое, што прачнулася самым першым, а ўжо потым на цікаўнасць да гісторыі стала нанізвацца ўсё астатняе. Калі я ствараю кніжку, я спрабую рабіць яе з адсылкай да гістарычных прататыпаў. Калі я раблю вопратку, я спрабую яе зрабіць з адсылкамі на гістарычныя крыніцы ці прыклады.
– Ты вучылася ў педагагічным на гісторыка. Не пашкадавала, што выбрала не самую творчую ВНУ?
У мяне было дзве мары. Ужо ў першым класе я ведала, кім хачу стаць. Альбо акторкай, альбо археолагам. Вельмі блізкія па духу прафесіі. Калі я скончыла школу, пайшла паступаць на тэатральны факультэт Акадэміі мастацтваў. І паспяхова правалілася. Мяне выратавала, што тады можна было паступаць у дзве хвалі. Спачатку ішлі ўніверсітэты прэстыжныя, а потым ужо ўсе астатнія, куды паступалі тыя, хто не трапіў ва ўстановы першай хвалі. Тады я падала дакументы ў Педагагічны ўніверсітэт на гісторыю рэлігіязнаўства. Не прыгадаю, каб я некалі пра гэта шкадавала.
Гэта няпраўда, што гуманітарная адукацыя нікому не патрэбная. Можна з ёй нешта зрабіць, і нейкім чынам павярнуць сітуацыю сабе на карысць. Канешне, гаворка не пра заробак. На грошы, якія зарабляе настаўнік гісторыі, можна існаваць, але жыць і не задумвацца пра матэрыяльнае забеспячэнне сябе і сваёй сям’і у маім выпадку не атрымалася. Аднак гэта справа, якую я люблю, да якой ляжыць маё сэрца.
Мне падабаецца ў гэтым плане верш Караткевіча пра Скарыну, дзе Скарына прамаўляе: “Страціў не я Афіны, хутчэй, Афіны – мяне”. Гэта акурат пра мяне і Акадэмію мастацтваў.
“Мне падабаецца ў гэтым плане верш Караткевіча пра Скарыну, дзе Скарына прамаўляе: “Страціў не я Афіны, хутчэй, Афіны – мяне”. Гэта акурат пра мяне і Акадэмію мастацтваў”.
– Раскажы, якія асобы ці падзеі найбольш паўплывалі на цябе ў творчым плане?
“Бітлз”. Калі я была маленькая, мне здавалася, што калі вырасту, то выйду замуж за Джона Ленана, потым – за Джорджа Харысана, потым – за Пола Макартні. Акторы мне не западалі ў душу. А вось Beetls, Led Zeppelin, Deep Purple – гэтыя старэнькія ўжо дзядзенькі, прадстаўнікі “загніваюшчага” Захаду, назаўжды ў маім сэрцы застануцца маладымі і прыгожымі.
І былі нейкія літаратурныя героі, то бок не сапраўдныя людзі, а хутчэй, персанажы. Тут нават лепей пералічыць не герояў, а аўтараў: Толкіен, Льюіс, Стругацкія, Лем. “Майстра і Маргарыту” вельмі люблю таксама.
Ажывіць народную культуру
– Ты шыла сярэднявечныя строі не толькі для выступаў свайго музычнага гурта, але і для дзетак з самага іх нараджэння. Цяпер ты вышыла для ўсёй сям’і народныя строі. А табе самой якая культура бліжэй: шляхецкая ці сялянская?
Гэтае пытанне ставіць мяне ў тупік, таму што ў мяне язык не паварочваецца народную эстэтыку назваць сялянскай. Калі займаешся рэканструкцыяй народных строяў, пачынаеш разумець, што сялянствам, што стогне ды гібее, там і не патыхае. Гэта высокая культура, высокае майстэрства, мастацтва! Абсалютна адметнае, унікальнае, якое вымагае шмат высілкаў, працы і велізарнага, развітага эстэтычнага густу.
Я б не стала падзяляць шляхецкія і сялянскія строі. Іх лепш дзяліць па эпохах, і яны шмат у чым будуць перагукацца. Гістарычнае адрозненне строяў розных саслоўяў стала праяўляцца не так даўно, стагоддзя з XVІІІ, напэўна. А раней строі па сваім кроі, па знешніх прыкметах былі збольшага падобныя, асабліва ў нас тут, на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага. Яны адрозніваліся матэрыяламі. А вось працы на іх выраб (калі гэта святочныя народныя строі, а не кашуля для касьбы ці малацьбы) вымагалі не менш, чым пашыў княскага строя.
– Раней кожная шляхетная паненка мусіла ўмець маляваць, граць на музычным інструменце, танцаваць мазурку, ведаць некалькі моваў. А кожная сялянка ўмела прасці, ткаць, шыць, вышываць, спяваць народныя песні і танчыць лявоніху. Як лічыш, а ці павінна нешта ўмець кожная сучасная беларуская жанчына?
Я прыйшла да высновы, што я асабіста нікому нічога не вінная, апрача ўласных дзяцей і ўласнай Радзімы.
– Што ты вінная Радзіме?
Усё, напэўна, усё. Як бы пафасна гэта ні гучала, але мы жывем у выбітны час, калі ў мяне, прынамсі, не атрымліваецца рабіць нейкую справу і не думаць, які ў гэтым сэнс для Беларусі. Гэта не тычыцца скублення бульбы да вячэры.
Але калі я прымаюся за шытво, вышыўку, верш, песню, ці за нейкую іншую працу, якая нават і грошы прыносіць, я ўсё адно думаю пра тое, які ў гэтым сэнс для Радзімы, для далейшага існавання і развіцця нашай краіны.
Таму цяперашняя жанчына не абавязаная нікому і нічога, апрача ўласнага сумлення. Што сумленне падказвае, тое і трэба рабіць.
“Калі я прымаюся за шытво, вышыўку, верш, песню, ці за нейкую іншую працу, якая нават і грошы прыносіць, я ўсё адно думаю пра тое, які ў гэтым сэнс для Радзімы, для далейшага існавання і развіцця нашай краіны”.
– Яшчэ да перадачы “Жывая культура” на тэлебачанні ты ўжо шыла і вышывала. А што новага ты даведалася ў старэнькіх вясковых бабуль?
У плане ручной працы мне не распавялі нічога новага. Калі мне распавядалі пра ткацтва, я ўжо ўмела ткаць. Так, я не ўмею запраўляць кросны. То бок тэарэтычна я ўяўляю, як гэта рабіць. Але практычна я цярпець не магу навівання асновы – гэта для мяне самы цяжкі і няўдзячны пласт работы, на які гэтыя бабулькі былі гатовыя ў імя творчасці і мастацтва.
Але бабулькі мяне навучылі больш чалавечаму і памяркоўнаму светаўспрыманню. Раней я была вельмі катэгарычная ў сваіх меркаваннях і ацэнках. Цяпер, гартаючы свае допісы, скажам, васьмігадовай даўніны, я жахаюся, як можна было быць такой нецярплівай да людзей. Мне заўжды здавалася, што чалавек мусіць быць узорам высокай маралі. Але людзі розныя. І гэта не добра, і не дрэнна.
Прыманню людзей такімі, якія яны ёсць, мяне навучыла менавіта “Жывая культура”. Пасля гэтага мне стала значна прасцей жыць. Я ўжо не патрабую непераадольных вышыняў ні ад сябе, ні ад іншых людзей.
Мой першы муж вельмі любіў выраз, які сам прыдумаў і часта яго паўтараў: “Катя, у тебя шило в заднице, направленное остриём в сторону окружающих”. У прынцыпе, так яно і было. Я была вельмі патрабавальная да сябе і да іншых, цяпер спрабую з гэтым змагацца.
“Прыманню людзей такімі, якія яны ёсць, мяне навучыла менавіта “Жывая культура”. Пасля гэтага мне стала значна прасцей жыць. Я ўжо не патрабую непераадольных вышыняў ні ад сябе, ні ад іншых людзей”.
Столькі ўсяго цікавага!
– Ладна, шыць, вышываць, граць на гітары ды спяваць… Але дзе ў наш час можна навучыцца ўручную пераплятаць кнігі, рабіць для іх вокладкі і пісаць буквіцай?
Напэўна ж, ёсць нейкія курсы каліграфіі. Гэта модная цяпер штука. Людзі ходзяць на майстар-класы і грошы плацяць за гэта ўсё. Я ніводнага разу нікуды не хадзіла, проста мне вельмі пашанцавала: у мяне двое дзяцей, я доўгі час сядзела ў дэкрэце, і ў мяне было шмат часу, каб нечаму вучыцца. Гэта былі нейкія кніжкі прафесійных рэстаўратараў, замежных каліграфаў, кніжкі па апрацоўцы скуры і яе аздабленні. Я не лічу, што гэта быў змарнаваны час, таму што гэта вялікая творчасць і эмацыйнае задавальненне.
І яшчэ мне вельмі дапамагала тое, што ў свой час у дзяцінстве я, па сутнасці, расла адна, у мяне было мала сяброў і стасункаў са знешнім светам, і адзінае, што мне заставалася, – гэта сядзець дома і чытаць кніжкі.
Чытанне кніжак мяне загартавала. Калі мне хацелася нечаму навучыцца, а інтэрнэту не было, я бралася за кніжку. Напрыклад, мне хацелася навучыцца вышываць, і не было нікога, хто б мяне гэтаму навучыў. Тады я брала бабуліны ўзоры, сурвэтачкі, наўлечкі і проста спрабавала іх паўтарыць – з сотай спробы яно неяк атрымлівалася. Таму гэты навык засваення чагосьці новага без мануалу мне дапамагае і цяпер.
“Мне вельмі дапамагала тое, што ў свой час у дзяцінстве я, па сутнасці, расла адна, у мяне было мала сяброў і стасункаў са знешнім светам, і адзінае, што мне заставалася, – гэта сядзець дома і чытаць кніжкі”.
– Памятаю, неяк ты арганізавала гурток вышыўкі, а пасля звальнення з тэлебачання цэлы год выкладала гісторыю ў школе. Выкладанне для цябе – таксама пра творчасць?
Так, для мяне выкладанне роднаснае выступленню. Да любога занятка, урока, лекцыі я стаўлюся як да выступу, які мусіць прайсці ўдала, на якім усім мусіць быць цікава, і гэта часта мне не на руку. Я вельмі люблю планаваць і планую часам не толькі за сябе, але і за іншых. А людзі розныя. Да выкладання трэба ставіцца больш лёгка, чым я. Не магу сказаць, што гэта чыстая творчасць, – гэта больш незаўважная, але і больш ганаровая дзейнасць, якая вымагае значна больш высілкаў.
Успамінаецца выраз з фільма “Формула любві”. Там граф Каліёстра кажа, што зробіць шчаслівымі ўсіх людзей. А яго памочніца Ларэнцыя пытаецца: “А калі нехта не захоча быць шчаслівы?” – на што атрымлівае адказ: “Тады ён памрэ. Усе жаданні мусяць здзяйсняцца”. Я спрабую ад гэтага адысці. Мне вельмі не хочацца навязваць камусьці сваё меркаванне, сваё бачанне свету.
– Раскажы, чаму так склалася, што ты, маючы столькі досведу ў дэкаратыўна-прыкладным мастацтве, не зрабіла гэта асноўным сваім заняткам?
Таму што столькі ўсяго цікавага! Столькі ўсяго, чым хочацца заняцца, што ў мяне не атрымліваецца засяродзіцца на нечым адным. Калі я спрабавала заняцца толькі музыкай, мне падавалася, што вось гэтыя прыўкрасныя нябесныя жыхары з этнаграфічнага таварыства робяць такія шыкоўныя рэканструкцыі нацыянальных строяў. Як я магу гэтага не рабіць!? А калі я спрабавала сысці з музыкі ўвогуле і займацца толькі вершамі, я глядзела на людзей, якія са мной пачыналі – а яны ўжо ў музыцы ого-го! Як я магла тады кінуць музыку? Карацей, гэта мая хіба ці нават пракляцце.
– А можа, бласлаўленне?
Не ведаю, трэба спытацца ў маіх сваякоў.
На маркеце як на панэлі
– А які з тых відаў творчасці, якімі ты валодаеш, на твой погляд, мае найбольшы камерцыйны патэнцыял? Чым можна рэальна зарабляць на жыццё?
Складана сказаць. Жыць можна практычна на ўсё, іншая справа, як жыць. Будаваць на чымсьці бізнэс з таго, чым я займаюся, па-мойму, дурная справа. Я не люблю некаму навязвацца, я не ўмею быць сама сабе і маркетолагам, і эсэмэмшчыкам.
Каб мне хацелася зрабіць супер-пупер холдынг па традыцыйнай вышыўцы, можа, гэта і магло б прыносіць прыбытак. Але я ніколі не разглядала свае захапленні як крыніцу набыцця грошай.
Я не ўмею зарабляць, я не сябрую з грашыма, яны не сябруюць са мной. З іншага боку, можна ўспомніць Тома Соера і ягонае фарбаванне плота. Нехта ідзе па гэтым шляху – і гэта нармальна. Але мне б не хацелася, каб мяне потым успаміналі нядобрым словам, што, маўляў, яна з мастацтва зрабіла бізнэс. Можа, гэта нейкі комплекс. Я не настолькі веру ў сябе і не ўмею прасоўваць сваю творчасць.
Каб мне хацелася зрабіць супер-пупер холдынг па традыцыйнай вышыўцы, можа, гэта і магло б прыносіць прыбытак. Але я ніколі не разглядала свае захапленні як крыніцу набыцця грошай.
– Але ж ты некалі ўдзельнічала ў маркетах. З чым ты выстаўлялася?
Я ўдзельнічала ў маркетах, калі яны толькі-толькі пачыналіся, гадоў 10 таму. Для мяне гэта было мега-стрэсам. Ты сядзіш са сваімі кнігамі і адчуваеш сябе так, быццам прадаеш не кніжкі, а сябе. Ёсць людзі, якім дадзены талент прадаваць сябе і сваю творчасць. А я рэальна як на панэлі ў гэты час.
– На сцэне ты так сябе не адчуваеш?
Не, я ніколі не выйду на вуліцу ці ў пераход і не стану спяваць з працягнутым капелюшом. Я спрабавала ў маладосці і вельмі доўга ад гэтага адыходзіла. А на сцэне я ведаю, што мяне туды запрасілі, нікога не прыгналі і не прымусілі слухаць гэтую Ваданосаву. Каму будзе нецікава, той проста сыдзе, і гэта нармальна. У мяне няма на сцэне адчування, што я там камусьці сябе навязваю. А вось дзе трэба самой арганізаваць сабе канцэрт ці выданне кніжкі, тут я пас, гэтага я не ўмею.
– Але ты ўмееш вельмі шмат іншага. Ведаеш, ёсць такое папулярнае пытанне да знакамітасцяў, у якіх і дом дагледжаны, і дзеткі выдатнікі, і час застаецца на ўсялякія шляхетныя заняткі кшталту пазіравання ў льняных сукенках, выкладання ў прыватнай школе і канцэртаў у філармоніі… Як ты ўсё паспяваеш?
А я нічога не паспяваю насамрэч! Я паспяваю хіба сотую частачку таго, што мне хочацца паспець. У якасці рэцэпта магу прапанаваць не глядзець тэлевізар. Я не памятаю, калі апошнім часам глядзела якую кіношку. Мае дзеці наракаюць на мяне, што мы не гуляем у настольныя гульні. Не ўзгадаю, калі рабіла манікюр ці да касметолага хадзіла. Ёсць цэлая куча справаў, якія мне здаюцца больш цікавымі.
Апошнім часам сітуацыя крышку памянялася. Са жніўня 2020 года маю ўвагу, як і ўвагу ўсіх беларусаў, захапілі навіны. Раней яны займалі зусім няшмат часу, а цяпер гэта ўжо залежнасць, я штодзень выдаткоўваю на іх гадзіны паўтары мінімум. Не магу перастаць гэтага рабіць, да таго ж цяпер вышукванне цікавых навінаў з’яўляецца часткай маёй працы. Цяпер я паспяваю значна менш. Да ўсяго, і эміграцыя не садзейнічае выкананню ўсіх абавязкаў і жаданняў.
Апошнюю вышыўку я пачала яшчэ ў Мінску, скончыла ў Вільні і да пераезду ў Кіеў яшчэ не сфоткала нават. Спадзяюся, калі мы будзем крышку больш уладкаваныя ў плане маральным і матэрыяльным, тады будуць больш спрыяльныя ўмовы для творчасці.
Цяпер збіраю сустрэчы
– Вы з’ехалі з Беларусі з невялікімі заплечнікамі, пакінуўшы гітару, швейную машынку… Чаго з твайго арсеналу захапленняў табе не стае найбольш? І якое хобі найскладаней аказалася прыхапіць з сабой?
Гітару я перад самым ад’ездам аднесла на пошту і адправіла самой сабе ў Літву. Я не ведала, дзе мы будзем жыць, таму адправіла на адрас сяброўкі, цымбалісткі з нашага гурта. Каштавала гэта агулам з перапраўкай потым самалётам ў Кіеў прыблізна столькі ж, колькі каштуе сама гітара. Думаю, што трэба было купляць новы інструмент і не займацца лухтой. А вось гукаўзмацняльную і гуказапісвальную апаратуру я б вельмі хацела сюды пераправіць. Злавіла сябе на думцы, што раней, як мы толькі з’ехалі, мне было вельмі балюча, што я пакінула на радзіме дом з усімі ўтульнымі рэчамі, якія дарылі спакой. Мне было цяжка ўявіць, што туды можа ўварвацца нехта і парваць мае вышыўкі, разбіць бабуліна трумо… Але цяпер пра матэрыяльную частку свайго жыцця я нават не ўзгадваю. Ну быў калісьці дом, там было прыгожа і ўтульна, але цяпер гэта падаецца настолькі неістотным… Адзінае, чаго крышку шкада, – гэта апаратура і кніжкі па традыцыйным тэкстылі, якія я не знайду больш нідзе. Ну і ката, вядома ж. Але гэта ўжо нематэрыяльная каштоўнасць.
– Раскажы, як на тваёй творчай актыўнасці адбіваецца стрэс? Ты заміраеш ці, наадварот, выліваеш усе эмоцыі на паперу ці тканіну?
Па-рознаму бывае. Я магу сказаць, як на мне адлюстроўваецца крытыка. Вельмі адмоўна. Я настолькі падлягаю ўплыву і меркаванням іншых людзей! Апошнім часам спрабую з гэтым змагацца, але раней было вельмі цяжка. Выкладваеш якую-небудзь працу ці фотасесію – і будзе там 50 станоўчых каментаў і адзін гадасны. Ты не думаеш пра станоўчыя, а толькі пра гэты адзіны гадасны камент!.. Балюча ўспрымаю таксама, калі робяць нейкія прыкрасці па-за маёй спінай ці ў мой адрас. Таму калі стрэс выкліканы названымі прычынамі, я непрацаздольная. Але калі стрэс ад аўралу, цэйтноту, то нармальна спраўляюся – не тое, каб мабілізуюся, але даю рады.
– Што апошнім часам цябе найбольш натхняе на творчасць?
Сустрэчы з людзьмі. Мне вельмі пашанцавала. Мне прапанавалі працу ў ютуб-шоў, якая мне падабаецца, – яна звязаная са знаёмствамі і сустрэчамі. Калі раней я калекцыянавала рэчы, то цяпер я збіраю сустрэчы. Гэта вельмі крута, асабліва пасля ізаляцыі, калі схлынула хваля салідарнасці, еднасці, прыгажосці і святла, калі кожны з нас апынуўся ў сваёй чорнай вусцішы, то цяпер я гэта кампенсую.
“Калі раней я калекцыянавала рэчы, то цяпер я збіраю сустрэчы”.
Дарасла да адэкватнай самаацэнкі
– Што ўвогуле для цябе поспех у творчай дзейнасці? У чым ён вымяраецца?
Мне падаецца, што поспех недасяжны. Калі ты думаеш, што вось ён, поспех, – то ты як мінімум дурань. Заўсёды ёсць да чаго імкнуцца. Думаю, поспех – гэта асэнсаванне сябе на сваім месцы, той стан душэўны, калі табе не трэба азірацца на іншых, не трэба думаць, а што там у іншых.
– Ты дасягнула гэтага стану?
У некаторых рэчах – так. Але ёсць і такія, у якіх я лічу сябе абсалютна беспаспяховай. Але гэта добра, таму што я дарасла да адэкватнай самаацэнкі. Усвядоміла, чаго я не ўмею, – і калі я буду лічыць сябе ў такіх сферах паспяховым чалавекам, то тады грош мне цана. Я магу ў такіх выпадках глядзець на іншых, браць прыклад, натхняцца кімсьці і развівацца. А там, дзе я адчуваю сябе самадастатковай, там і ёсць поспех. Але гэты стан не перманентны.
Поспех – гэта калі ты памёр, а праз 100 гадоў увесь горад устаўлены тваімі помнікамі. Але ты гэтага ўжо не ўбачыш, табе будзе ўсё адно.
“Поспех – гэта калі ты памёр, а праз 100 гадоў увесь горад устаўлены тваімі помнікамі. Але ты гэтага ўжо не ўбачыш, табе будзе ўсё адно”.
– На якія творчыя заняткі ў цябе зараз найбольш сілаў, апрача працы ў ютуб-шоў?
Вершы пішуцца. Я б вельмі хацела выдаць кніжку, у мяне гатовы матэрыял на зборнік, ёсць мастачка, якая яго праілюструе, але зноў жа мы падступілі да пытання самапрамоцыі. Гэта ж трэба некуды ісці, камусьці пісаць, аб нечым прасіць. Але вось цяпер вершы найперш просяцца на свет. Калі я ўладкуюся, увайду ў мір з рэчаіснасцю ці хаця б перастану балюча ўспрымаць наш стан, – як у Пушкіна “цыгане шумною толпою по Бессарабии кочуют”, – тады і з творчасцю стане прасцей. А пакуль мы жывыя, і добра!
P.S. На ўсіх фотаздымках вышэй – наша гераіня ў строях, якія пашыла сама. Яшчэ больш прыкладаў вырабаў, якія Кацярына стварыла сваімі рукамі, на фотаздымках ніжэй:
(с) ALOVAK