З Марыяй Ніфагінай мы сустрэліся перад Новым годам, калі я забірала ў яе падарункі для дзетак – чатыры вельмі мілыя льняныя цацкі. Я прабіралася па калідорах старога завода ў самай бруднай стадыі рамонту, а калі знайшла дзверы з таблічкай “Майстэрня льняных сяброў ZUZIKITOYS” і зайшла ў памяшканне, мяне агарнула ўтульнасць пакоя, у якім нараджаюцца тэкстыльныя цацкі, і святло з вакна, якое выходзіць на Лідбірдвор. А яшчэ далікатнасць і ўвага да дэталяў, з якою Марыя запакоўвала тыгрыкаў, коцікаў і совушак, якія мусілі пацешыць дзетак на святы.
Марыя Ніфагіна да дэкрэтнага адпачынку пераспрабавала вельмі шмат розных прафесій, але сапраўдная цяга да творчасці ў яе адкрылася пасля з’яўлення дзіцяці. Яна гартала дзіцячыя кніжкі з прыгожымі ілюстрацыямі і вельмі хацела, каб у яе дачкі былі асаблівыя цацкі, простыя і мілыя, але цёплыя і кранальныя. Так і нарадзіліся першыя зюзікі.
Марыя падзялілася гісторыяй стварэння ўласнага брэнда дзіцячых цацак, распавяла пра адкрыццё майстэрні льняных сяброў ZUZIKITOYS, плюсы і мінусы работы на сябе і невычэрпныя крыніцы натхнення, якія не дазваляюць майстру выгараць.
Фота: Ганна Латушка, Галіна Кандраценка
Доўгая дарога да творчасці
Скончыўшы каледж сувязі, я перадумала атрымліваць вышэйшую адукацыю, бо зразумела, што інжынер – гэта не маё пакліканне, і пайшла працаваць на пошту. Праз нейкі час працавала з кліентамі ў адукацыйным цэнтры. Там жа і сама прайшла навучанне па некалькіх напрамках: тэлефонныя продажы, бухгалтарскі ўлік, тайм-мэнэджмент, кіраванне аддзелам продажаў і нават візаж. Затым быў досвед працы ў юрыдычнай фірме. А адтуль ужо пайшла на пасаду дырэктара ў невялікую кампанію, якая займалася продажамі дзіцячага адзення і карнавальных касцюмаў.
Увесь мой папярэдні досвед ніяк не звязаны з пашывам цацак. Але атрыманыя веды і набытыя якасці ў розных сферах я ўсё ж выкарыстоўваю ў сваёй дзейнасці цяпер:
- Дзякуючы эмпатыі я ўмею выбудоўваць дыялог з замоўцам, лепш разумею яго запатрабаванні.
- Здольнасць адаптоўвацца дапамагае падладзіцца пад сітуацыю, усталяваць кантакт з замоўцам і прапанаваць прыдатныя варыянты.
- Уменне выразна і дакладна выкладаць свае думкі, расказваць проста пра складанае я выкарыстоўваю ў вядзенні старонкі Instagram.
- Юрыдычныя веды дапамагаюць у працы з аптовымі замоўцамі пры складанні дамовы і першаснай дакументацыі.
- Зносіны з былымі калегамі і партнёрамі ў сацсетках дазволілі пашырыць першапачатковую аўдыторыю падпісчыкаў.
І я ўдзячная за гэты працоўны досвед у маім жыцці, які ў выніку прывёў мяне да сябе!
Абуджэнне таленту
Гэта быў 2015 год. Я знаходзілася ў дэкрэтным адпачынку. Захацелася пашыць для дачкі асаблівых звяркоў: простых і мілых, з экалагічных матэрыялаў.
Я ведаю, што ў перыяд дэкрэту вельмі часта прачынаецца талент і натхненне тварыць, жанчыны пакідаюць сваю ранейшую працу і пачынаюць займацца ўлюбёнай справай. Так адбылося і ў маім выпадку)
Як толькі я зразумела, што пашыў цацак – гэта сур’ёзна і надоўга, я завяла старонку ў Instagram. Насамрэч, мяне заматывавала зрабіць гэта сяброўка Наста. Убачыўшы першыя цацкі, яна прапанавала зрабіць невялікую фотасесію, але для пачатку прыдумаць назву. Калі ўсё было зроблена, першым маім заказчыкам праз інстаграм стала крама(!) “Додо шоп” (цяпер гэта “Дзічка” і праект “Калi Ласка” – я да гэтага часу з імі супрацоўнічаю). Потым быў досвед удзелу ў маркеце Open Шкаф, на якім я прадала больш за 20 цацак за выходныя! Гэта быў поспех. Там мяне заўважылі іншыя крамы, і з гэтага моманту пачаўся мой досвед працы на рэалізацыю.
Гісторыя назвы брэнда ZUZIKITOYS
Мне часта задаюць пытанне пра тое, як з’явілася назва брэнда. Памятаю, я нават конкурс сярод сваіх сяброў зладзіла на найлепшую назву. І тут прыходзіць паведамленне ад той самай Насты: зюзiкi. Я разумею, што гэта менавіта яно: бо так мяне называў муж на самым пачатку нашага знаёмства – Зюзік, Зю. Потым я ўбачыла па хэштэгу, што некаторыя называюць так сваіх блізкіх – дзяцей, каханых. З гэтым словам у мяне асацыюецца маленькая птушка – таму яна і на лагатыпе.
Была такая замова: пара называла адзін аднаго зюзікамі і на сумесных фота ставіла гэты хэштэг. Мабыць, пошук вывеў іх на мае пасты – так дзяўчына знайшла мяне і замовіла для хлопца зюзіка. Потым на наступнае свята ўжо хлопец замовіў ёй у мяне цацку.
Была невялікая памылка ў напісанні назвы: пасля літары Z павінна была стаяць яшчэ літара Y (ZYUZIKI), але ўжо былі надрукаваны этыкеткі, і, да таго ж, слова выглядала б неяк грувастка. Так і пакінулі. А ўжо чытае хто як: цуцыкі, зузукі, жужыкі, зузікі, зізікі…
Нядаўна пажылы электрык, праходзячы міма дзвярэй маёй майстэрні з шыльдай, вымавіў: “Зюююзікі…Такая назва: адразу цёпленька-цёпленька становіцца!”
І гэтую цеплыню я ўкладваю ў кожную цацку!
Зюзікі – якія яны?
Мне хацелася чагосьці простага і мінімалістычнага. Навыкі шыцця ў мяне былі з дзяцінства – у старэйшых класах даводзілася шыць сабе адзенне па часопісах BURDA. Гэта быў канец 90-х, і каб добра выглядаць, жыццё вымагала засвоіць гэтыя навыкі самастойна. Яны і спатрэбіліся ў пашыве цацак.
Zuziki экалагічныя і гіпаалергенныя: бо яны шыюцца са 100% лёну і напаўняюцца файбертэкам.
А працэс стварэння такі: адмалёўваю лякала цацкі, пераношу яго на тканіну, выразаю, спачатку сшываю і напаўняю лапкі, затым устаўляю их у цела і прашываю ўвесь контур цацкі, потым набіваю яе, зашываю і распісваю пыску. Апошнім, завяршальным этапам з’яўляецца ўкладанне ў лапкі чаго-небудзь важнага (букет, сэрца, ялінка, маяк, ліхтар, караблік, кубачак кавы) – самы цікавы і сімвалічны, на мой погляд, акцэнт у цаццы. Часам у мяне нават просяць некалькі ўкладанняў да цацкі, каб замяняць іх падчас розных сезонаў і святаў.
Вялікая сям’я льняных сяброў
Першыя персанажы былі навеяныя працамі Крысціяны Пярн. Далей ужо астатнія зюзікі маляваліся мною на паперы ў некалькіх варыянтах, затым стваралася некалькі выпрабавальных лякал і цацак па іх. Найбольш удалы варыянт заставаўся і папаўняў калекцыю. Здаралася, што з першага малюнка і выкрайкі.
Цяпер у сям’і зюзікаў каля 30 сяброў, калі лічыць не толькі звяроў, але і кактусы з гароднінай.
Я не вяду ўлік, але мне здаецца, што коцікаў і заек купляюць і замаўляюць больш за ўсё. Мая асабістая любоў – гэта мядзведзі. Але і астатніх люблю аднолькава моцна (спадзяюся, гэта ўзаемна), бо я іх стваральніца.
Цацкі на замову: натхняюць ці стамляюць?
Часам новыя ідэі падаюць і самі замоўцы! Калі замову я магу выканаць, то я з радасцю бяруся за працу. Выпрабоўваю свае магчымасці і сілы такімі замовамі, пашыраю кругагляд і здольнасці. Напрыклад, гэтым летам крама “Лянок”, у якой я ўжо 6 гадоў закупляю тканіны для цацак, папрасіла пашыць яе сімвал – дамавіка Лёню. Гэта для мяне было выклікам: не звер і не расліна, а чалавечак з валасамі і ў адзенні – такога я яшчэ ніколі не рабіла. Але я згадзілася, бо мне самой гэта было цікава.
Часам я не бяруся за працу пад замову, разумеючы, што не выканаю яе, альбо адразу адмаўляю, калі просяць пашыць цацку іншага майстра па фота ў інтэрнэце.
Часта натхняюся кніжнымі ілюстрацыямі, Pinterest, новымі колерамі лёну ў краме, зменамі пары года. Часам ідэя стварэння новага персанажа прылятае стыхійна. Шыеш дыназаўра і раптам усведамляеш, што калі дадаць рог і грыву, выйдзе аднарог, а калі змяніць колер тканіны і хвост – зебра.
Але бываюць і пэўныя мэты. Ужо ў пачатку восені я распрацоўваю эскіз цацкі – сімвала наступнага года, падбіраю колеры, рэквізіт для фота. У лютым ужо натхняюся вясновымі ідэямі і каляровымі спалучэннямі. Да лета пачынаю шыць Афрыку: жырафаў, зебраў, кракадзілаў, львоў. Калі хочацца папоўніць калекцыю жыхароў Афрыкі, я малюю эскізы новых жывёл. Калі б круглы год былі адны мядзведзі – засумавала б!
Маляванне ў стылі зюзікі
У дзяцінстве я хацела быць ілюстратарам кніг. У 8 класе нават напісала раман і намалявала да яго ілюстрацыі. Потым быў доўгі перыяд, калі я амаль не малявала проста для задавальнення.
Пачатак пандэміі і самаізаляцыя сталіся прычынай вяртання да малявання: на лецішчы я зладзіла для сябе марафон: цэлы месяц, кожны дзень, малявала тое, што бачу і што мяне натхняе. Выйшаў цудоўны скетчбук маёй творчасці.
Потым сяброўка падала мне ідэю разбаўляць фотакантэнт ілюстрацыямі, каб было “больш паветра” ў стужцы. І я ўжо мэтанакіравана стала маляваць у стылі зюзікі. Ёсць ідэя самой напісаць гісторыю ці казку, а потым публікаваць яе часткамі ў стужцы з маімі ілюстрацыямі.
Маштабаванне творчасці
Мне ў маёй творчасці вельмі дапамагаюць бацькі. У бацькоў дома дзве швейныя машынкі. Яны абодва на пенсіі і ва ўзросце. На летні перыяд з’яжджаюць у Белавежскую пушчу ў хату, дзе нарадзілася мая мама і прайшло маё дзяцінства. А ўзімку ў горадзе дапамагаюць мне: мама шые мяшочкі для пакавання цацак, а тата – укладанні: сэрцайкі, ялінкі, ліхтарыкі.
Тата, як і я, ляўшун. Ён таксама ўсё сваё жыццё нешта стварае-вырабляе: са старога праса электраплітку зробіць, са скураной курткі кепку з барсеткай пашые.
Каб усталяваць кошт адной цацкі, я вылічваю кошт гадзіны сваёй працы (гэта даволі заніжаная лічба – насамрэч, павінна быць удвая вышэй), дадаю выдаткі на матэрыялы, арэнду і камунальныя плацяжы ў майстэрні.
Асноўная частка продажаў ідзе праз невялікія сувенірныя і кветкавыя крамы ў Мінску і Піцеры. Ну а індывідуальныя замовы прыходзяць праз Instagram. Я заўсёды імкнуся рэалізаваць пастаўкі ў крамы, а потым, калі застаецца час, папаўняю наяўнасць цацак у майстэрні, імкнуся, каб заўсёды было з чаго абраць.
Цяпер зузікі жывуць па ўсім свеце: гэта Беларусь, Расія, Украіна, Польшча, Германія, Бельгія, Нідэрланды, Турцыя, Ізраіль, ЗША, Канада, Саудаўская Аравія, Іран, Шры Ланка, Кіпр, Швецыя.
Уласная майстэрня: мары здзяйсняюцца!
Мара аб майстэрні лунала ўжо гады два, але не паддавалася рэалізацыі. Я любіла сваё ўтульнае працоўнае месца дома, але маштабы пашыву ўжо выраслі шматкроць, і месца станавілася ўсё менш і менш, а скрынак, пакетаў на паліцах і падваконнях усё больш. Да таго ж, у сувязі з пандэміяй муж перайшоў на ўдалёнку, і нам даводзілася дзяліць працоўную прастору на дваіх.
Я спецыяльна не шукала памяшканне і не выношвала гэтую ідэю – проста адпусціла сваю мару ў Сусвет. І вось крыху больш за год таму я, праязджаючы па трамвайных шляхах Якуба Коласа, убачыла расцяжку “арэнда” на будынку былога завода. Прыехала дадому і вырашыла проста патэлефанаваць дзеля цікавасці. Кошт падаўся адэкватным, трэба было паглядзець самі памяшканні. Будынак быў у жудасным стане, больш за два гады прастойваў пусты, не было вады і электрычнасці. Але я ўбачыла “свой” пакой, а далей усё як у тумане!
Маленькае, залітае сонцам памяшканне з вокнамі, якія выходзяць ва ўжо цяперашні Лідбірдвор (тады там былі толькі абрубкі дрэваў, бруд і помнік Арджанікідзэ), адразу запала мне ў душу.
Наперадзе было яшчэ шмат працы: рамонт, набыццё мэблі, пераезд. Але дзякуючы мужу і сябрам мы справіліся дастаткова хутка, лёгка і бюджэтна! І склалася ўсё: майстэрня знаходзіцца за 15 хвілін пешкі ад майго дома, за 5 хвілін ад ЦУМа і “Лянка” (дзе я закупляю асноўныя матэрыялы), за 3 хвіліны ад метро, ??што зручна для замоўцаў. Ну і бонусам Лідбірдвор і Камароўка.
Самае каштоўнае ў працы
Прыкладна працэнтаў 70% майго працоўнага часу ідзе на выраб самой цацкі. Астатняе – гэта закуп матэрыялаў, фотасесія цацак, кантэнт і дастаўка.
Я люблю фатаграфаваць, ствараць кампазіцыі для фота (раскладкі), пісаць свае думкі ў інстаграм пад настрой. Мне падабаецца закупляць тканіны, уяўляючы выгляд будучай цацкі.
Люблю маляваць кожнаму звярку пыску – адчуваю сябе чараўніцай, якая напаўняе жыццём безаблічную цацку, стварае ёй настрой і свой характар.
Люблю пакаваць цацку ў сваю норку-мяшочак, укладваць размалёўку з персанажам, завязваць мяшочак з біркай – гэта адмысловы рытуал, падчас якога я з добрымі думкамі адпраўляю зюзіка ў свой шлях.
Астатняе па магчымасці дэлегавала б, бо руцінныя працэсы забіраюць шмат часу, не пакідаючы рэсурсу для новых ідэй і іх рэалізацыі настолькі, наколькі гэтага хацелася б. Інстапродажы апошнім часам моцна ўпалі, а ў мяне не хапае часу, настрою і ідэй на пастаянны кантэнт. Калі штодня здымаць сторытэлінг на 15-20 гісторый, у мяне фізічна не хопіць часу ствараць нешта новае. Але я імкнуся да гэтага дэлегавання!
Плюсы і мінусы працы на сябе
Я сыходзіла ў дэкрэт з думкай вярнуцца на пасаду дырэктара праз год, максімум два. Але дэкрэт часам творыць з жанчынамі цуды. І я зразумела, што жыццё маё больш не будзе ранейшым. Усё мяняецца, а без зменаў няма руху наперад.
Плюсы працы на сябе ў тым, што ты сам фармуеш свой працоўны графік, выконваеш замовы, у цябе няма кіраўніка, якому трэба даваць справаздачу аб праведзенай працы. Але ёсць і шмат мінусаў: ніхто не заплоціць табе за час, калі ты хварэла ці была ў адпачынку, няма стабільнага заробку…
Са з’яўленнем майстэрні я разумею, што ладзіць сабе вольны графік і шыць па натхненні і ў задавальненне – гэта вялікая раскоша. Адказнасць накладае абавязацельствы. Таму я хаджу на “працу” пяць дзён на тыдзень з 9 да 16-17, часам пры вялікіх замовах і па выходных.
Але самы вялікі плюс, які пакрывае ўсе мінусы, – я люблю сваю працу! Творчасць – гэта мой рэсурс і добры настрой. Гэта падзяка свету за свой талент!
Больш за ўсё матывуюць працаваць падзякі замоўцаў і іх зваротная сувязь! Гэта вельмі вялікі стымул да творчасці. І я дзякую ўсім і кожнаму, хто набывае сабе льнянога сябра, бо гэта мая магчымасць тварыць і ствараць далей, развівацца і расці ў сваім кірунку, працаваць у любімым месцы і любіць сваю справу!
(С)ALOVAK