Творчая сям’я Веранікі Стахно і Змітра Васілеўскага

Новая творчая гісторыя ў ALOVAK – адразу пра двух таленавітых людзей, сямейную пару Веранікі СТАХНО і Змітра ВАСІЛЕЎСКАГА.  Нашы героі такія розныя і падобныя адначасова.  Далікатная і пяшчотная – Вераніка і яе кераміка, зухаваты і дасціпны – Зміцер і свет яго драўляна-металічных фігур.  Іх аб’ядноўвае прага творчасці,  настойлівасць і стараннасць у працы, а таксама безумоўная падтрымка адно аднаго. Мы паразмаўлялі з нашымі героямі пра асаблівасці жыцця двух творчых людзей разам, пра шляхі да творчасці і працу на сябе, пра тое, як шукаць пакупнікоў і паспяхова ўдзельнічаць у маркетах.

Тэкст падрыхтавала Кацярына Буто
Фота: Ганна Латушка

Жыццё і праца разам

– Вы пазнаёміліся дзякуючы творчасці ці незалежна ад яе?

Вераніка (далей – В.): Мы жылі побач і ведалі адзін аднаго даўно, але стасавацца сталі з-за музыкі і паездак на канцэрты. Я паступала ва ўніверсітэт культуры, а Дзіма маляваў для сябе. Потым, ужо калі сталі жыць разам, творчасць паступова развівалася ў кожнага ў сваім рэчышчы, шмат прац рабілі разам. Я думаю, мы проста вельмі зручна знайшлі адно аднаго, бо для рэалізацыі ў творчасці самае важнае – гэта падтрымка блізкіх. Інакш чалавека можна хутка загнаць у рамкі ў пошуках большага заробку.

Вераніка: “Я думаю, мы проста вельмі зручна знайшлі адно аднаго, бо для рэалізацыі ў творчасці самае важнае – гэта падтрымка блізкіх”

– Як жывецца двум творцам разам?

В.: Напэўна, як і любым іншым двум людзям. Ідэальных адносін не бывае. Там, дзе жыве больш за аднаго чалавека, абавязкова складзецца сітуацыя, калі хтосьці не там паставіць кубак, не пагодзіцца на прапанаваны колер сцен ці проста стоміцца. Важна навучыцца прамаўляць праблему ўслых і хутка яе вырашаць замест таго каб моўчкі таіць крыўды. А таксама часам саступаць і своечасова разыходзіцца па майстэрнях:)

– Як вы дапамагаеце адно аднаму ў працы? Ці, можа, вучыцеся чамусьці?

В.: Дзіма мне вельмі дапамагае. Цягаць скрынкі на маркеты, прынесці гліну. Часам я вельмі занятая і прашу адвезці замовы або забраць матэрыялы з крамы. Я, напэўна, не шмат магу дапамагчы яму. Хіба што фота прац зрабіць ці па афармленні нешта падказаць.

Паколькі дзейнасць у нас розная, вучыцца адно ў аднаго, гэта хутчэй, як вучыцца ў навакольнага свету, людзей і падзей вакол. Я часам магу сказаць: “Дзіма, гэта файна, але па кампазіцыі так не робяць”. Або “тут занадта грувастка, а тут недабор”. З пункту гледжання гледача з мастацкай адукацыяй, так бы мовіць.

Зміцер (далей – З.): У Веранікі я вучуся быць лепшым. Заўсёды адчуваю яе падтрымку ва ўсім.

– Вы працуеце разам, у адным памяшканні, ці асобна?

В .: У розных, вядома. Дзіма працуе са зваркай, металам. У яго асобнае ад дома памяшканне. У мяне таксама матэрыял не супер-чыста-дзявочы, але мой працоўны куток пакуль дома. Я люблю працаваць, калі вакол чыста, утульна і цёпла. Але я вельмі спадзяюся, што ў найбліжэйшай будучыні і ў мяне з’явіцца асобная майстэрня. Там, дзе можна будзе расставіць усе слоічкі, нарыхтоўкі і інструменты.

Творчы шлях

– Як вы прыйшлі ды сваёй творчасці?

В.: Я скончыла ўніверсітэт культуры па спецыяльнасці “мастак народных рамёстваў”, спецыялізацыя – роспіс тканін. Ужо на першых курсах я зразумела, што мне цікавая гліна, але да гэтага я працавала толькі з тканінамі і кераміка падавалася чымсьці далёкім і незразумелым. Я падумала тады, што скончу ўніверсітэт і куплю сабе печ. Так і атрымалася. Практычна ўсяму я вучылася сама, шмат пыталася, чытала, назірала, вывучала. І працягваю вучыцца кожны дзень.

З.: Таму, чым я займаюся цяпер, навучыўся сам. Шляхам спроб і памылак. З дзяцінства любіў працэс… менавіта працэс, любы. Мог разабраць і сабраць абсалютна спраўны ровар, або сабраць незразумела што з незразумела чаго. З цягам часу мяняліся ідэі і матэрыялы. Напэўна, на падсвядомым узроўні рыхтаваўся да будучай прафесіі. Неяк на новы год мне патрэбны быў падарунак. У бацькі ў гаражы знайшлася дошка, з якой я выразаў каня. Тады я зразумеў, што гэта маё, ну і панеслася.

Зміцер: “Напэўна, на падсвядомым узроўні рыхтаваўся да будучай прафесіі”.

– Вераніка, чым вас так прывабіла гліна, чаго не змагла даць тканіна?

В.: Мне вельмі хацелася даведацца, што гэта за працэс, як ён адбываецца. Да гэтага тое самае адчувала да шыцця і пісьма алеем. Я захапілася керамікай, і аказалася, што на гэтым можна зарабіць. З тканінамі складаней. Каб арганізаваць з імі нейкую вартую працу, трэба прыцягваць дадатковых людзей. Магчыма, я вярнуся да гэтага, ужо маючы вопыт у вядзенні сваёй маленькай справы.

– Зміцер, ведаю, што вы шукаеце матэрыялы для сваіх вырабаў ў вёсках. Чаму? Раскажыце пра гэтую цікавую частку працы падрабязней.

З.: Пошук матэрыялу – гэта мой самы любімы этап у працы. Для гэтага я езджу ў экспедыцыі па Магілёўскай вобласці, у вёску, адкуль былі родам мае продкі. Гэта маё месца сілы і самае любімае месца на зямлі. Стараюся ездзіць туды ў кожную пару года хаця б раз. У роднай вёсцы ў мяне штаб і перавалачная база. Там я жыву падчас экспедыцыі. А за матэрыялам езджу па навакольных вёсках, пастаянна аддаляючыся. На дадзены момант у радыусе 100 км ад штаба ва ўсіх вёсках я пабываў. Я іх ніяк не выбіраю, проста еду па дарозе, зазіраючы ў мапу.

Зміцер: “Пошук матэрыялу – гэта мой самы любімы этап у працы. Для гэтага я езджу ў экспедыцыі па Магілёўскай вобласці, у вёску, адкуль былі родам мае продкі”.

Калі збіраю матэрыял, звяртаю увагу не толькі на тое што мне трэба для працы, але і на ўсялякія файныя рэчы. Мэблю, прадметы інтэр’еру, прылады працы. Людзі мінулых пакаленняў былі вельмі годныя майстры. Сустракаюцца творы мастацтва ў чыстым выглядзе!

Сфармуляваў для сябе такую ??канцэпцыю творчасці – калабарацыя пакаленняў. Бо многія элементы маіх работ хтосьці калісьці зрабіў, і, атрымліваецца, зрабіў для мяне. Мне толькі застаецца разгадаць квэст і знайсці месца, куды яны былі схаваныя. Знайсці і ўдыхнуць у іх жыццё нанова.

Зміцер: “Сфармуляваў для сябе такую ??канцэпцыю творчасці – калабарацыя пакаленняў”.

Адукацыя

– Падзяліцеся сваім меркаваннем, ці ёсць розніца ўвогуле, якую адукацыю атрымаў творчы чалавек?

В.: З пункту гледжання майстэрства вышэйшая адукацыя, мне здаецца, наогул не мае значэння. Большаму, я думаю, можна навучыцца ў каледжах, вучылішчах, папрацаваўшы ў майстэрнях або на невялікіх вытворчасцях. Цяпер шмат творчых курсаў і сучаснаму чалавеку зусім нескладана самарэалізавацца ў тым, пра што ён марыў. Было б жаданне.

Вераніка: “З пункту гледжання майстэрства вышэйшая адукацыя, мне здаецца, наогул не мае значэння”.

Іншая справа – мастацкая каштоўнасць вырабаў. Мастак – гэта прызма. Ты чытаеш, глядзіш, назіраеш, вывучаеш, думаеш – і гэта ўсё паступова фарміруе твой мастацкі стыль. І гэта ўжо не проста талерка, кубак, статуэтка – гэта ўвасабленне ўсяго, што прайшло праз цябе і ўвасобілася такім чынам.

Што дае ўніверсітэт? Напэўна, у першую чаргу апускае цябе ў патрэбныя атмасферу і асяроддзе. Вакол з’яўляюцца паплечнікі, новыя знаёмыя, якія могуць накіроўваць цябе ў слушны бок. Але ў асноўным гэта твая ініцыятыва і адказнасць.

Я заўсёды лічыла і лічу, што значна важней самаадукацыя. Не думаю, што варта чакаць надзвычайнага поспеху адразу пасля заканчэння ўніверсітэта – хоць аднаго, хоць трох. Часам гэта дапамагае, але значна важней тое, што ты робіш і ці робіш нешта ўвогуле.

З.: Як па мне, не важна, якая ў цябе адукацыя. Калі творчасць унутры, яна знойдзе магчымасць і сілы матэрыялізавацца з дапамогай цябе, кім бы ты ні быў па адукацыі. У мяне перад вачыма прыклады маіх калег. І сам я, кухар па адукацыі, які варыць цяпер не суп, а жалезныя скульптуры.

Зміцер: “Калі творчасць унутры, яна знойдзе магчымасць і сілы матэрыялізавацца з дапамогай цябе, кім бы ты ні быў па адукацыі”.

Цяжкасці і радасці творчай рэалізацыі

– Падзяліцеся, як жывецца сям’і, у якой усе займаюцца творчасцю  і не заўсёды маюць стабільны даход?

В.: Вельмі доўгі час я была «падушкай бяспекі» у нашай сям’і. У Дзімы не складвалася з працай, а я была ў той час рэдактарам-укладальнікам дзіцячых кніг. Займалася керамікай я пасля працы, з вечара да позняй ночы. Я радая, што, нарэшце, магу ўдзяляць час творчасці 24/7, і часта думаю, навошта столькі мучылася. Зразумела, што дзе б ні працавала, патрэба ў рэалізацыі асабістай творчасці будзе заўсёды, і лепш выдаткоўваць свой рэсурс на гэта, а не на гвалт над сабой і недасып.

На сённяшні дзень, мне здаецца, значна больш разумней і надзейней разлічваць на сябе, чым на работадаўца. Няма гарантыі, што заўтра табе не скажуць: “Дзякуй, у вашых паслугах больш не маем патрэбы”.

Вераніка: “Зразумела, што дзе б ні працавала, патрэба ў рэалізацыі асабістай творчасці будзе заўсёды, і лепш выдаткоўваць свой рэсурс на гэта, а не на гвалт над сабой і недасып”.

З.: Мне падабаецца працаваць самому на сябе. Нестабільнасць заробку толькі ў памеры. Абяцаны дзяржавай заробак зарабіць атрымоўваецца, таму не шкадую, што не хаджу на “нармальную працу”.

– У творчай працы ўсё настолькі крута? Ці сутыкаліся з якімі-небудзь цяжкасцямі?

В.: Вядома. Цяжкасці такія ж, як і ў любога чалавека, які працуе на сябе. Сацпакет з бальнічнымі і адпускнымі табе ніхто не дасць. Часам я вельмі занятая працай, асабліва напярэдадні святаў, калі бывае  шмат замоў, маркетаў. Кідаюся ў паніку, як усё паспець. Ці наадварот, усё выканаю, а потым працы няма – думаю, што ж далей? Тады саджуся і прыдумляю нешта новае. Цяжкасці і хваляванні былі і ў мінулым годзе, калі рэзка зачыніліся межы, адмяніліся маркеты. І людзям было відавочна не да прыгожых штучак. Жахлівыя падзеі ў краіне – гэта таксама не самы лепшы час для таго, каб выкладаць фота талерачак.

А яшчэ праца рамесніка – гэта не толькі ствараць, але і прадаваць. Вельмі хочацца проста ляпіць, распісваць… Але трэба рабіць і іншае: фатаграфаваць вырабы, перапісвацца з кліентамі, закупаць матэрыялы, развозіць замовы, адпраўляць пасылкі. Часам гэта займае большую частку дня.

– Як вы хацелі б нешта памяняць, удасканаліць у сваёй працы, каб зрабіць яе больш эфектыўнай і прыбытковай?

В.: Я зараз бачу для сябе два варыянты развіцця: рабіць больш вырабаў па колькасці, але тады трэба браць памочніка і павялічваць майстэрню, або рабіць больш аўтарскіх арт-вырабаў, якія б каштавалі даражэй. Магчыма, прыйдзецца адмовіцца ад замоў. Бо іх узгадненне  з кліентамі адымае вельмі шмат часу. Інакш я б змагла больш часу ўдзяляць творчасці і яе развіццю.

Вельмі шмат пішуць з-за мяжы, хочуць купіць працы. Але ў нас у краіне складана з пераводамі грошай з іншых краін. Я ведаю, што многія майстры паступова наладжваюць працу з etsy, вывучаю гэтую пляцоўку.

З.: Хацелася б, вядома, быць больш эфектыўным і прыбытковым у працы. Але разумею, што ўсё гэта залежыць толькі ад мяне самога.

Прасоўванне і продажы

– Вераніка ўжо адзначыла, што праца рамеснікам – гэта не толькі творчасць, але і продажы, прасоўванне. Што робіце, каб  больш людзей даведвалася пра вас і набывала вашыя вырабы?

В.: Галоўная пляцоўка – гэта, вядома, Інстаграм. Нават калі ўдзельнічаеш у маркетах, то 30-40% удзельнікаў прыходзяць таму, што прачыталі пра гэта на маёй старонцы. Цяпер праца неяк сама знаходзіць мяне, я звычайна заўсёды з замовамі, або рыхтуюся да чарговага маркета. Так адбылося з цягам часу. Людзі даведваліся пра мяне, куплялі мае вырабы для сябе, потым замаўлялі сябрам, пасля ўжо самі сябры звярталіся. І гэтак далей.

Вераніка: “Цяпер праца неяк сама знаходзіць мяне, я звычайна заўсёды з замовамі, або рыхтуюся да чарговага маркета. Так адбылося з цягам часу”.

З.: Пагаджуся з Веранікай, што Інстаграм цяпер галоўная пляцоўка. У маркетах я ўжо практычна не ўдзельнічаю, працую па напрацаванай базе. Ёсць пастаянныя пакупнікі, калекцыянеры. Ёсць аптовыя кліенты, але яны ўсе не з нашай краіны. Ну і сарафаннае радыё таксама працуе.

– А што наконт розных інтэрнэт-пляцовак і крам, анлайн-маркетаў?

З.: Я працую толькі з некалькімі афлайн-крамамі ў Маскве і Санкт-Пецярбургу, а таксама мінскай крамай, якая спецыялізуецца на дызайне інтэр’еру.

В.: З крамамі цяпер працую толькі пры ўмове, калі выкупляюць тавар адразу. На рэалізацыю не аддаю. Часцей мне самой хутчэй і зручней прадаваць свае вырабы, чым праз крамы з вялікай нацэнкай. Магчыма, для кагосьці гэта зручна, але я проста не паспяваю столькі вырабляць, каб і ў крамы аддаваць.

– Што наконт працы на замову? Раскажыце пра свой досвед.

В.: Часам я раблю штосьці на ??замову, і часцей гэта паўтор маіх ранейшых вырабаў, якіх у дадзены момант няма. Праца на замову, нават у гэтым выпадку, не самая ўдзячная справа. Калі кліент просіць, да прыкладу, памяняць колер або злёгку перайначыць форму, ён не ўяўляе ўсіх нюансаў паводзін матэрыялу. І ў выніку можа атрымацца не тое, што чалавек хацеў. Часам бываюць выдатныя замовы і замоўцы, але ўсё ж больш, як і любы мастак, я люблю працаваць па ўласным натхненні.

З.: А мне падабаецца працаваць на замову. Асабліва калі кліент з фантазіяй. У працэсе працы над вырабам  я пастаянна на сувязі з замоўцам, і, калі ўзнікаюць нюансы, даю яму права выбару.

– Вы шмат удзельнічалі ў маркетах. Як рабіць гэта паспяхова?

В.: Я люблю маркеты. Гэта зносіны з людзьмі, калі яны бачаць твае працы ўжывую. Чуць кампліменты ў свой адрас і ўпакоўваць свае вырабы – гэта галоўнае натхненне для майстра. Бываюць, вядома, і тыя, хто не разумее маю творчасць, – гэта непрыемна, але, на шчасце, рэдка. А яшчэ мне, як чалавеку, які працуе дома, заўсёды вельмі радасна сустракацца з сябрамі-майстрамі.

Вераніка: “Чуць кампліменты ў свой адрас і ўпакоўваць свае вырабы – гэта галоўнае натхненне для майстра”.

Я не ведаю асаблівых сакрэтаў, як удзельнічаць у маркеце паспяхова. Для пачатку трэба паспрабаваць. І не варта з першага разу чакаць супер-ажыятажу. Трэба спрабаваць, спрабаваць і яшчэ раз спрабаваць. Паступова ўсё становіцца на свае месцы. Вы бачыце, што цікава пакупніку, на што большы попыт. Працуеце над афармленнем стэнда, падачай і, вядома, майстэрствам.

– Зміцер, я памятаю, як размаўляла з вамі на першым маркеце, на які я прыйшла ўжо не звычайным пакупніком, а як карэспандэнт ALOVAK – гэта было недзе 6 год таму. Вы казалі тады, што поспех у маркеце залежыць ад колькасці наведвальнікаў. Як думаеце цяпер? Ці памянялася меркаванне?

З.: Так, меркаванне памянялася. Цяпер я параўноўваю працу на маркеце з рыбалкай. Можна праседзець цэлы дзень без клёву і выцягнуць на захадзе трафейны асобнік. Таму не важна, колькі людзей прыйшло.

Зміцер: “Цяпер я параўноўваю працу на маркеце з рыбалкай. Можна праседзець цэлы дзень без клёву і выцягнуць на захадзе трафейны асобнік”.

Парады і планы

– Якія парады вы маглі б даць творцам-навічкам?

В.: Пачаткоўцам я б параіла не здавацца. Вядома, не варта адразу пасля ўдзелу ў майстар-класе, напрыклад, па шыццю ці вязанні кідаць працу і разлічваць на імгненны поспех. У любой справе важныя працавітасць, стараннасць, практыка і настойлівасць.

З.: Я б параіў бясстрашна прабіваць сабе дарогу. Хто б табе чаго не казаў. На мой погляд, працуе  закон “10 000 гадзін” – прыкладна столькі часу трэба працаваць, каб дасягнуць поспеху. Якасна і з любоўю…

Вераніка: “Вядома, не варта адразу пасля ўдзелу ў майстар-класе, напрыклад, па шыццю ці вязанні кідаць працу і разлічваць на імгненны поспех”.

Зміцер: “На мой погляд, працуе  закон “10 000 гадзін” – прыкладна столькі часу трэба працаваць, каб дасягнуць поспеху”.

– Калі апускаюцца рукі, што дапамагае вярнуць натхненне?

В.: Рукі часам апускаюцца, але часцей з-за стомы або нядобрых людзей. На сто выдатных водгукаў можа быць толькі адзін негатыўны, але памятаеш толькі яго. Непрыемнасці здараюцца, але я, напэўна, шчаслівы чалавек, ці проста не вычарпала рэсурс, але з крызісам натхнення яшчэ не сустракалася. На жаль, я паспяваю значна менш, чым хачу і прыдумляю.

– Ну і традыцыйна ў канцы – раскажыце пра свае планы і мары.

В.: Планы магу пералічыць па пунктам:) Скончыць з рамонтам у доме, арганізаваць майстэрню, дадаць абсталявання, каб больш паспяваць, развіваць сваю справу. А мары – гэта хутчэй пра тое, да чаго пакуль не ведаю, як падступіцца. Напрыклад, рэалізавацца ў іншых відах творчасці, даўно выношваю план па стварэнні адзення (нездарма ж я частку свайго жыцця выдаткавала на гэта). Мару стаць аўтарам хаця б аднаго мурала. І галоўнае –навучыцца сумяшчаць творчасць з падарожжамі. Вельмі хачу шмат куды патрапіць і пажыць у іншым месцы, мне гэта проста вар’яцкі цікава.

 З.: У планах працягваць развівацца і ўдасканальвацца. Ну а мары – хацелася б паказаць сваю творчасць ужывую жыхарам усіх краін зямлі. Ну і каб мір ва ўсім свеце.

(с) ALOVAK

P.S. Для тых, хто як і мы любіць разглядаць дэталі інтэр’ераў і майстэрні творчых людзей – яшчэ колькі цудоўных фота ад Ганны Латушка ♥